Tacikistan

Tacikistan Mərkəzi Asiyada yerləşən prezident respublikasıdır. 1991-ci ildə müstəqillikdən sonra ölkə vətəndaş müharibəsi (1992–1997) yaşamış və bu münaqişədən sonra güclü prezidentlik modelinə əsaslanan avtoritar siyasi sistem formalaşmışdır.
Paytaxtı Düşənbədir; rəsmi dil tacik dilidir.

Siyasi sistem və idarəetmə

Tacikistanın siyasi sistemi prezident Emoməli Rahmonun uzunmüddətli hakimiyyətinə əsaslanır və gücün ailə-klan strukturları ətrafında cəmlənməsi ilə səciyyələnir.
 Rəsmi çoxpartiyalı sistem mövcud olsa da, real siyasi rəqabət yoxdur.
 Tacikistan İslam Dirçəliş Partiyasının (PIVT) qadağan olunması və müxalifət liderlərinə qarşı repressiyalar ölkədə siyasi plüralizmin tamamilə aradan qaldırıldığını göstərir.
 Seçkilər beynəlxalq müşahidəçilər tərəfindən azad və ədalətli hesab edilmir.

İnsan hüquqları və vətəndaş cəmiyyəti

Ölkədə vətəndaş cəmiyyəti ciddi nəzarət altındadır; QHT-lərin qeydiyyatı və fəaliyyəti güclü inzibati baryerlərlə məhdudlaşdırılır.
 İfadə və mətbuat azadlığı əhəmiyyətli dərəcədə məhdudlaşdırılıb; jurnalistlər və fəallar mütəmadi olaraq hədəfə alınır və təqib edilir.
 Dini fəaliyyətlər xüsusi nəzarət altındadır — dini geyimdən ibadət praktikasına qədər dövlət müdaxiləsi genişdir.
 Siyasi məhbuslar, işgəncə iddiaları və məhkəməsiz saxlamalar beynəlxalq hesabatlarda qeyd olunur.

İqtisadiyyat və əsas göstəricilər

Tacikistanın iqtisadiyyatı zəif diversifikasiyalıdır və yüksək miqrasiya asılılığı ilə xarakterizə olunur: ölkəyə daxil olan pul köçürmələri ÜDM-in böyük hissəsini təşkil edir.
 Dövlətin iqtisadiyyatda rolu böyükdür; korrupsiya, patronaj şəbəkələri və qeyri-şəffaflıq iqtisadi idarəetməni zəiflədir.
 Strateji sektorlar hökumətin və prezident ailəsinə yaxın qrupların nəzarətindədir.
 İnfrastruktur və enerji sektoru inkişaf etməmişdir, regionlar arasında sosial-iqtisadi fərqlər kəskindir.

Regional əlaqələr və xarici siyasət

Tacikistanın regional siyasəti əsasən təhlükəsizlik gündəminə fokuslanıb.
 Əfqanıstan sərhədi səbəbindən ölkə Rusiya və Çinlə təhlükəsizlik əməkdaşlığına böyük ölçüdə bağlıdır.
 Kollektiv Təhlükəsizlik Müqaviləsi Təşkilatında (KTMT) iştirak Moskva ilə siyasi və hərbi bağlılığı gücləndirir.
 Ölkənin Qərblə münasibətləri məhdud və selektiv xarakter daşıyır.

Çağırışlar və perspektivlər

• Gücün bir ailə ətrafında cəmlənməsi və institusional zəiflik
• Dərin siyasi repressiyalar və vətəndaş azadlıqlarının məhdudluğu
• Miqrasiya və pul köçürmələrindən asılı olan kövrək iqtisadi model
• Korrupsiya və idarəetmədə şəffaflığın olmaması
• Rusiya və Çin arasında artan geosiyasi asılılıq