Bosniya və Herseqovina

Bosniya və Herseqovina (BiH) — Cənub-Şərqi Avropada, Qərbi Balkan regionunda yerləşən parlament respublikasıdır. Ölkə 1992-ci ildə müstəqilliyini elan etmiş, 1995-ci ildə imzalanmış Dayton Sülh Sazişi əsasında müharibədən sonrakı siyasi sistemini formalaşdırmışdır.

Siyasi sistem və idarəetmə

Bosniya və Herseqovinanın dövlət quruluşu mürəkkəb paylanmış idarəetmə modelinə əsaslanır. Ölkə iki əsas subyektdən — Bosniya və Herseqovina Federasiyası və Serb Respublikasından — ibarətdir, ayrıca Brçko distrikti xüsusi statusa malikdir. Kollektiv dövlət başçılığı institutu — üç üzvdən ibarət Prezidentlik Şurası — ölkənin etnik balansını təmin edir. Qanunverici hakimiyyət iki palatalı parlament tərəfindən həyata keçirilir.

İnsan hüquqları və vətəndaş cəmiyyəti

Bosniya və Herseqovina demokratik institutların qurulması və hüquq sisteminin möhkəmləndirilməsi istiqamətində irəliləyiş əldə etmişdir. Bununla belə, vətəndaş cəmiyyəti, müstəqil media və məhkəmə orqanlarının fəaliyyəti hələ də etnik və siyasi bölünmələrdən təsirlənir. QHT-lər və insan hüquqları təşkilatları demokratik islahatlar və sosial inklüzivlik sahələrində mühüm rol oynayır.

İqtisadiyyat və əsas göstəricilər

BiH iqtisadiyyatı keçid mərhələsində olan, xidmət və istehsal sektorlarına əsaslanan bir modeldir. Xarici investisiyalar, diaspor köçürmələri və Avropa İttifaqı ilə ticarət əlaqələri iqtisadi artımın əsas mənbələrindəndir. İşsizlik və sosial bərabərsizlik ölkənin qarşısında duran əsas sosial-iqtisadi problemlərdəndir.

Xarici siyasət və regional əlaqələr

Bosniya və Herseqovinanın xarici siyasəti Avropa və Avro-Atlantik inteqrasiyaya yönəlib. Ölkə Avropa İttifaqına üzvlük üçün namizəd statusuna malikdir və NATO ilə əməkdaşlıq proqramlarında iştirak edir. Regional səviyyədə qonşu dövlətlərlə dialoqun gücləndirilməsi və sabitliyin qorunması prioritet sayılır.

Cari tendensiyalar

• Dövlət idarəçiliyi və seçki sistemində islahatların davamı
• Hüquq-məhkəmə sisteminin effektivliyinin artırılması
• Sosial və iqtisadi bərabərliyin gücləndirilməsi
• Avropa İttifaqı ilə inteqrasiya prosesinin sürətləndirilməsi
• Etnik və siyasi uzlaşmanın möhkəmləndirilməsi