Belarus

Belarus formal olaraq prezident respublikasıdır, lakin faktiki olaraq tam mərkəzləşdirilmiş, siyasi rəqabətin mövcud olmadığı və repressiv aparatın idarə etdiyi konsolidasiya olunmuş avtoritar rejimdir.
Paytaxt Minsk, rəsmi dil belarus və rus dilləridir.

Siyasi sistem və idarəetmə

1994-cü ildən bəri ölkədə hakimiyyət vahid lider ətrafında şəxsləşdirilmiş idarəetmə modeli ilə fəaliyyət göstərir.
Əsas xüsusiyyətlər:

• Prezident hakimiyyətinin demək olar ki, mütləq səviyyədə olması
• Mərkəzi və yerli idarəetmənin siyasi loyalizm əsasında formalaşması
• Seçkilərin tam nəzarət altında keçirilməsi, real rəqabətin sıfıra endirilməsi
• Müxalifət liderlərinin həbsi, sürgünü və təşkilatların ləğvi
• Güc strukturlarının siyasi prosesləri idarə edən əsas mərkəzə çevrilməsi

Siyasi sistem tam şəkildə bağlanıb və bütün qərarlar icra hakimiyyətinin dar çevrəsi tərəfindən verilir.

İnsan hüquqları və vətəndaş cəmiyyəti

Belarus postsovet məkanında ən sərt repressiv modellərdən birinə malikdir:

• Minlərlə siyasi məhbus, uzunmüddətli həbs cəzaları
• QHT sektorunun tamamilə sıradan çıxarılması və “xarici agent” mexanizmlərinə bənzər total nəzarət
• Müstəqil medianın ya bağlanması, ya da ölkədən çıxmağa məcbur edilməsi
• Kütləvi etirazlara qarşı polis və xüsusi xidmət orqanlarının sərt zorakılığı
• İnternetin bloklanması, nəzarət və informasiya mühitinin tam monopolizasiyası

2020-ci il etirazlarından sonra repressiya daha da dərinləşib və ölkə polis-dövlət modelinə keçirilib.

İqtisadiyyat və əsas göstəricilər

Belarus iqtisadiyyatı hibrid və dövlət-dominant struktura malikdir:

• Strateji sahələr dövlətin və təhlükəsizlik elitasının tam nəzarətindədir
• Özəl sektor məhdudlaşdırılmış rəqabət şəraitində fəaliyyət göstərir
• Sanksiyalar və xarici təcrid iqtisadi tənəzzülü dərinləşdirib
• Rusiya ilə sıx inteqrasiya iqtisadi müstəqilliyi zəiflədir

İqtisadi idarəetmə siyasi loyalizmə xidmət edir və modernləşmə mexanizmləri məhduddur.

Regional əlaqələr və xarici siyasət

Belarus xarici siyasəti ciddi şəkildə Rusiya Federasiyasına bağlıdır:

• Təhlükəsizlik, hərbi və iqtisadi sahələrdə tam asılılıq dərəcəsinə yaxın inteqrasiya
• Avropa İttifaqı və Qərblə münasibətlərin tam iflası
• Regional siyasətdə öz müstəqil rolunu qorumaq imkanlarının zəifləməsi

Ölkə geosiyasi qərarlarını faktiki olaraq Moskva ilə koordinasiya edir.

Çağırışlar və perspektivlər

• Siyasi sistemin dərin legitimlik böhranı
• Repressiv aparatın davamlılığına bağlı qeyri-sabitlik riski
• Sanksiyalar fonunda iqtisadi tənəzzül
• Rusiya asılılığının yaratdığı suverenlik itkisi
• Cəmiyyətin kütləvi miqrasiyası və beyin axını